Sociaal ondernemen is niet enkel een mooi begrip
Sociale ondernemingen zijn hip. Ze worden vaak gepresenteerd als dé oplossing voor problemen waar traditionele bedrijven en overheden niet in slagen. Toch blijft het in gesprekken vaak bij clichés: “ze willen de wereld verbeteren.” Maar waarom beginnen sociale ondernemers écht? Wat drijft hen in de praktijk om niet alleen kansen te zien maar om die ook daadwerkelijk te ontwikkelen tot een onderneming?
In mijn masterscriptie heb ik me bezig gehouden met deze vraag, en sprak ik met 11 (co-)founders van Nederlandse sociale ondernemingen om hun verhaal achter de onderneming beter te begrijpen.
Zelfgericht én andergericht: Een combinatie van verschillende motivaties
Iedere sociale ondernemer gemotiveerd is door een mix van persoonlijke en maatschappelijke drijfveren. Natuurlijk willen ze een bijdrage leveren aan een betere samenleving omdat dit levens van anderen verbeterd, maar vaak speelt ook de wens om zich waardevol te voelen en écht betekenisvol werk te doen mee.
De sociale missie staat daarbij altijd bovenaan, maar persoonlijke ervaringen, eerdere werkervaringen en persoonlijke waarden kleuren de manier waarop sociale ondernemers kansen herkennen en hoe deze missies gevormd worden. De ondernemers die ik sprak gaven bijvoorbeeld aan dat frustraties binnen eerdere werkgevers, waar “zorgen voor anderen” geen hoofdprioriteit was, een belangrijke drijfveer was om het anders te willen doen.
Drie paden naar impact
Uit mijn onderzoek kwamen drie manieren naar voren waarop sociale ondernemers een maatschappelijke behoefte herkennen:
- Zelf een probleem hebben ervaren
Bijvoorbeeld een ouder die ziet hoe lastig het is om goede zorg te vinden voor een kind, en daar een oplossing voor wil bieden. - Het probleem herkennen binnen een eerdere werkomgeving
Bijvoorbeeld een HR-medewerker die ziet hoe diversiteit en inclusie stelselmatig worden genegeerd in de besluitvorming, en daar zelf een bedrijf voor opricht. - Proactief zoeken naar een maatschappelijk probleem om aan te pakken
Sommige ondernemers besluiten bewust: “Ik wil iets goeds doen, en ga onderzoeken waar mijn impact het grootst kan zijn.”
Deze paden zijn altijd verbonden met de persoonlijke waarden en drijfveren van de ondernemer. Een gevoel van morele verplichting, de behoefte om bij te dragen aan iets betekenisvols of de frustratie dat anderen niet prioriteren wat echt belangrijk is, zijn vaak het begin van het ondernemen van actie.
Iedereen volgt zijn eigen pad, maar het doel is hetzelfde
Hoewel de routes naar idee-ontwikkeling en ondernemerschap verschillend zijn, zijn sociale ondernemers opvallend eensgezind in hun streven om positieve waarde te creëren voor de samenleving. Ze nemen andere keuzes in hun bedrijfsvoering en strategie, maar de kern blijft hetzelfde: bijdragen aan een betere wereld.
Wat kunnen we met deze informatie?
Voor beleidsmakers, incubators en toekomstige sociale ondernemers zijn er waardevolle inzichten te halen uit deze resultaten. Door te begrijpen hoe persoonlijke drijfveren en ervaringen de weg naar sociale ondernemingen kleuren, kunnen toekomstige sociale ondernemers beter begeleid worden en kunnen we er samen voor zorgen dat meer sociale ondernemingen succesvol worden opgericht.
Ook nodigt dit onderwerp uit om zelf te reflecteren: welk maatschappelijk probleem raakt jou? Welke frustratie binnen jouw omgeving zou je kunnen omzetten in een onderneming die impact maakt? Ik hoop dat deze inzichten mensen inspireert om hetzelfde pad te bewandelen als de inspirerende ondernemers die ik gedurende dit onderzoek heb mogen spreken.
Conclusie: de mens achter de missie
Sociale ondernemingen beginnen niet vanuit het idee dat er een “gat in de markt” is, maar vanuit een gat in de maatschappij dat hen persoonlijk raakt. De ondernemers daarachter zijn gewone mensen met persoonlijke motivaties die hen drijven om dat gat te vullen, vanuit frustratie, plichtsgevoel of de wens om ergens écht van betekenis te zijn.
En dát maakt sociale ondernemingen zo krachtig. Niet omdat het perfecte businessmodellen zijn, maar omdat ze worden gedreven door mensen die vanuit hun eigen verhaal, anderen willen helpen.
Voor vragen, ideeën of een behoefte om hierover in gesprek te gaan kunnen jullie mij altijd een berichtje sturen of het contactformulier invullen!